M HKA Ensembles

Object, 25 x 120 x 60 cm.

Collection: Collection Galerie Jos Jamar, Antwerp.

In 1989 gaat Panamarenko diepzeeduiken in de Rode Zee. Daar ontstaat behalve het ontwerp voor zijn duikuitrusting The Portguese Man of War, ook het idee van een geavanceerd diepzeeduikapparaat, dat hij vanwege de vorm Elleboog noemt. Om de zee te verkennen heeft de kunstenaar een toestel nodig om diep te kunnen duiken op een zo efficient mogelijke manier. Al vlug ontstaan er twee versies; de eerste aangedreven door een elektromotor, de tweede door mensenkracht. Het eerste ontwerp bestaat uit een plastic buis met gaten erin, die wordt voortgestuwd door een elektromotor die een schroef van 8 cm aandrijft. De batterijen van het toestel gaan echter niet lang mee.

"Ge raakte wel rap vooruit, maar ge geraakte niet meer terug! Want met die elektriek in het water, dat ging niet zo goed…" - Panamarenko

Korte tijd later maakt hij een nieuw ontwerp, aangedreven door mensenkracht. Het bestaat uit een stang met onderaan een schroef en iets hoger twee pedalen met riempjes. Tijdens het besturen van het toestel, dat rond de heup van de duiker wordt vastgegespt, blijven de armen en de romp volledig vrij.

"Alleen maar flink doortrappen met uw benen en het is precies alsof ge een staart hebt. Dat schoepte heel goed vooruit, veel rapper dan een zwemmer." - Panamarenko

Gezien de gelijkenis noemt hij de waterfiets Grote Elleboog, ook bekend als Big Elbow. Panamarenko merkt op dat je als duiker tegelijkertijd de Portuguese Man of War en de Big Elbow zou kunnen aanwenden, en ja, dan zijt ge precies een onderwaterastronaut, he!

(bron: Hans Willemse en Paul Morrens, in: 'Copyright Panamarenko', 2005)