° 1937

Leeft in Cologne (DE), born in Sümeg (HU).

De Hongaarse schilder, tekenaar, performer en conceptueel kunstenaar Endre Tót laat zich gelden als ontwerper van kunstenaarsboeken en is één van de meest actieve beoefenaars van de Mail Art-beweging. Vanaf het begin van zijn studies aan de Hongaarse Universiteit voor Schone Kunsten in 1958 komt hij in conflict met de heersende leer van het socialistisch realisme, waardoor hij van zijn studie wordt weggestuurd. In 1959 wordt hij toegelaten tot het College voor Toegepaste Kunsten in Boedapest in het atelier voor muurschilderingen. Hij tracht informele kunst aan te wenden en gebruikt onconventionele technieken en methodes waarmee hij in zijn tekeningen en gekleurde kalligrafieën het vocabulaire van Pop Art en Minimal Art wil benaderen. Tegelijk bevrijdt hij zich van het schilderen ten behoeve van het Zero-idee waardoor hij als performance-kunstenaar de ideeën van 'vreugde' kan ontwikkelen.

Begin jaren 1960 drukt Tót zijn spontane gevoelens uit in lyrische collages en witte schilderijen die refereren aan kalligrafieën uit het Verre Oosten. Hij neemt deel aan tentoonstellingen van de Iparterv-groep die door de officiële kringen ‘onaanvaardbaar’ worden verklaard, maar later geïdentificeerd worden als het begin van de Hongaarse neo-avant-garde. De aanvankelijke restricties zijn te wijten aan hun afwijzing van het socialistisch realisme en de tradities van de Hongaarse schone kunsten. Uit verzet kiest hij meer en meer voor de conceptuele kunsten en steunt hij de Zero-tendens, die een belangrijk keerpunt betekent voor zijn latere werken. Zijn hectisch verlangen naar moderniteit en eigentijdsheid resulteert uiteindelijk in blanco doeken, die hij My Unpainted Canvasses noemt.

Vanaf de jaren 1970 begint hij zijn ideeën over ‘niets’ en ‘leegte’ te ontwikkelen die sindsdien de basis van zijn werken worden. Hij creëert zwarte vlakken die een vermist schilderij voorstellen en daagt de bezoekers uit met enigmatische titels. Hij weerspiegelt niet alleen de crisis van de schilderkunst, maar ook die van de instelling, het museum. Hij experimenteert met de visualisatie van ‘niets’ en de esthetiek van verdwijning. Hij maakt boeken met een bijna onzichtbare tekst met daarop nullen gedrukt. De absurditeit van communicatie in een dictatoriaal land wordt een centraal thema in zijn oeuvre. In zijn gedrukte materialen verklaart hij: “We zijn blij als we gelukkig zijn.” De basismedia die hij gebruikt zijn telegrammen, ansichtkaarten, krantenadvertenties, kopieermachines en spandoeken.

TOTalZEROS maakt deel uit van een serie werken die gebaseerd zijn op het taalteken ‘0’, met een brede betekenis binnen het filosofische, sociale en politieke spectrum. Aangezien ‘nul’ ook gelezen kan worden als de letter ‘O’, de middelste klank van zijn naam, speelde hij met de identiteit van zichzelf door zijn werk te signeren met een ‘nul’. Later begint hij de nullen te vermenigvuldigen op doek om een ornament te creëren dat verwijst naar de eentonige grauwheid van het dagelijkse leven in het communistische Hongarije.

Met zijn conceptuele werken overwint hij tijdens de jaren 1970 letterlijk het IJzeren Gordijn door enveloppen te versturen met absurde telegrammen en brieven in nulcode, die tentoongesteld worden in Parijs, Berlijn en Jeruzalem. Volledig in de open geest van de Mail Art-beweging weet hij tijdens de Koude Oorlog Oost en West met elkaar te verbinden, ondanks de aanwezigheid van de ‘Muur’.

HW