Douglas Gordon

1994

Fotografie, variable.
Materials: Dia projection

Collection: Bruikleen M HKA van Stichting Beeldende Kunst Middelburg/De Vleeshal (Inv. no. VH0282).

Self Portrait draagt als ondertitel Kissing with Scopolamine. Het is één werk uit een reeks van drie die de kunstenaar omschrijft als ‘portretten met waarheidsdrugs’. De andere twee werken dragen de ondertitels Kissing with Sodium Pentothal en Kissing with Amobarbital. De reeks dia’s documenteert drie performances die achtereenvolgens plaatsvonden in de Lisson Gallery in Londen, in het Van Abbemuseum in Eindhoven en in de slaapkamer van de kunstenaar. In de performances kuste de kunstenaar drie verschillende personen op de lippen, telkens met een andere ‘waarheidsdrug’ op zijn lippen. De diaprojecties tonen de negatieve beelden. De omschrijving ‘waarheidsdrugs’ is een ironisch commentaar van de kunstenaar. De drie medicijnen – scopolamine, sodium pentothal en amobarbital – zijn, in volgorde van opsommen, een middel tegen misselijkheid, een kalmeermiddel en een slaapmiddel. Van deze medicijnen wordt wel eens beweerd dat ze zouden aanzetten tot het spreken van de waarheid en daarom ook gebruikt zouden worden door geheime diensten. Dit zijn echter fabeltjes, in de wereld geholpen door films als True Lies met Arnold Schwarzenegger. Het gebruik van deze zogenaamde waarheidsdrugs zegt in deze zelfportretten niets over de werkelijke verhouding tussen de twee kussende personen. In één van zijn interviews zegt Gordon over de kus: “Een relatie die zelfs nooit van de grond is gekomen, slechts één kus, kan toch meer impact hebben dan een relatie met iemand waarmee je jarenlang samenwoont.” Ondanks de röntgenachtige close-ups en het gebruik van de ‘waarheidsdrugs’, blijft de toeschouwer uiteindelijk in het ongewisse over de ware toedracht van de verhouding tussen de kussende personen. Gordon levert met deze reeks commentaar op het voyeurisme in onze maatschappij, de drang om te willen zien wat je normaal niet te zien krijgt. Realitysoaps als ‘de bevalling’ noemt hij als voorbeeld van deze drang. In deze werken krijg je alles te zien, maar in wezen sta je nog steeds even ver van ‘de waarheid’.