M HKA Ensembles

Tekening, 65 x 50 cm.

Collection: Collection M HKA, Antwerp (Inv. no. BK7465_M320).

Oberreichskriegsanwalt is één van de diptieken die het M HKA van Toon Tersas bezit. Deze eigenzinnige diptieken van zijn visueel zeer gelijkend: de linkerkant wordt ingevuld met (kalligrafische) tekst, de rechterkant met een grafisch beeld. De techniek, gewassen inkt op papier, is ook telkens dezelfde. Toch vormen ze geen afgeronde of gesloten reeks: elk werk staat op zich en verschillende combinaties zijn mogelijk. Tersas zag een duidelijke verbinding tussen tekst en beeld. Hij vertrok vaak vanuit tekst: een krantenbericht of iets anders wat hij toevallig las, maar ook geschriften van gevierde schrijvers en filosofen. Vervolgens greep hij in op de teksten, zowel qua inhoud als vorm.

De kunstenaar isoleerde ook tekstfragmenten, combineerde ze en vulde ze aan met eigen, zeer kritische commentaar. Op die manier verhinderde hij een eenvoudig begrip van zijn werk: de toeschouwer moet zijn tijd nemen om de werken te ontcijferen en op zoek te gaan naar mogelijke interpretaties. Tersas zei zelf dat hij geen boodschap wou overbrengen, dat het hem enkel ging om de vorm en de lijnvoering van de letters. Toch is de betekenis van de teksten en commentaren cruciaal: vorm en inhoud, beeld en interpretatie zijn niet los te koppelen. Tersas’ biografie ligt aan de basis van terugkerende thema’s. Zo is zijn fascinatie voor Duitsland, de Duitse taal en bijvoorbeeld het nazisme in Oberreichskriegsanwalt terug te voeren op zijn verplichte tewerkstelling als 18-jarige in Duitsland tijdens W.O. II. Tersas wou de wereld ontmaskeren. Volgens zijn weduwe leefde hij in een “voortdurende staat van woede over de gang van de wereld”. Hij ventileerde zijn onvrede met zichzelf en het wezen van zijn tijd in zijn werken. Zijn manier van werken (zoals met de hand kopiëren) is een heel bewuste reactie tegen de snelheid van de wereld waarin we leven.