M HKA Ensembles

Boek, 25.9 x 21.2 cm, 377 p, language : English, Dutch, publisher : Staatsuitgeverij, Amsterdam.

Collection: Collection M HKA, Antwerp (Inv. no. B 2018/522).

c. blotkamp (et al., red.), Museum in Motion? The modern art museum at issue/Museum in Beweging? Het museum voor moderne kunst ter diskussie, Government Publishing Office/Staatsuitgeverij Den Haag 1979

De sociale relevantie van kunst

Na het afscheid van Jean Leering als directeur van het Van Abbemuseum in Eindhoven (1964-‘73) neemt verzamelaar Martin Visser het initiatief diens werk te documenteren. Uiteindelijk wordt het veel meer dan een terugblik op tien jaar museumdirecteurschap in Eindhoven. Verschillende essays van museummedewerkers, kunstenaars, critici en theoretici resulteren in een uitgebreide mix van institutionele kritiek, aangevuld met historische documenten en kunstgerelateerde statements. Museum in Motion documenteert een opstoot van energie.

Zo levert Isi Fiszman een collage van tekst en beeld onder de titel Musée, expositions, révolution et biographie imaginaire. Fiszman grijpt de gelegenheid aan om de Open Brieven van Marcel Broodthaers voor het eerst in boekvorm uit te geven. In een interview met Frans Haks vertelt Joseph Beuys over de implicaties van zijn holistische concept van kunst voor musea en hoe volgens hem een museum zou moeten functioneren. Hij pleit voor een onafhankelijk museum, omgevormd tot een universiteit, waar het concept van creativiteit gelijk zou staan aan de mogelijkheid om de wereld vorm te geven. De bijdrage van Piet van Daalen gaat over A 379089 en de Vrije Actie Groep Antwerpen.

Museum in Motion is een historisch document dat de kunst vat als maatschappelijk verschijnsel tussen 1968 en 1973. Maar het is ook een blik op de toekomst. Voor Jean Leering bestond de voornaamste taak van het museum erin de sociale relevantie van kunst duidelijk te maken. Het museum moet een plaats zijn voor avant-garde, maar mag nooit vergeten aansluiting te zoeken bij het bredere publiek. De activiteiten van een museum dienen om het publiek te engageren in de bewustwording van de eigen tijd en moeten daarbij dus in de eerste plaats aandacht geven aan kunstenaars die streven naar een meer concrete verhouding tussen kunst en samenleving. Maar het is ook belangrijk om historische tentoonstellingen te houden waarin de maatschappelijke werkzaamheid van de kunst benadrukt en geactualiseerd wordt.

Museum in Motion is een pleidooi voor politisering. Politisering van de kunst betekent niet haar in dienst stellen van een politieke ideologie waardoor zij verwordt tot een propagandamiddel. Impliciet wordt er gesuggereerd dat waarden als originaliteit en authenticiteit eerder aanhollen achter een politiek die vrijhandel moet waarborgen, dan wel bijdragen tot een collectieve creativiteit. Kunst moet proberen aansluiting te vinden bij de sociaal relevante werkelijkheid. Het museum is geen politiek, maar een cultureel instrument, er vindt geen politieke besluitvorming plaats, maar het kan bijdragen tot kritische meningsvorming.

De kracht van het boek bestaat eruit dat het voluit gaat voor een collectieve creativiteit die historische en maatschappelijke aspecten boven puur artistieke kwaliteiten plaatst en in plaats van het museum bij de mensen te willen brengen, de wens uitspreekt de maatschappij in het museum te halen. Het museum heeft daarbij als belangrijkste taak aan beeld- en begripsvorming te doen die noodzakelijk is voor oriëntatie in en identificatie met de werkelijkheid. In de positionering van het museum en haar relatie tot kunstenaar, publiek en overheid spreekt nog steeds een grote relevantie uit Museum in Motion, al kent onze hedendaagse samenleving naast straat, stedenbouw en architectuur nu ook een online landschap dat de relatie van het museum tot zijn publiek uitmaakt.  

Toevoegen aan je lijst